Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego  w Pile nadzoruje prawidłowość robót budowlanych i utrzymania obiektów budowlanych, poprzez:

• przyjmowanie zawiadomień o terminie rozpoczęcia budowy, osobach kierownika budowy 
  i inspektora nadzoru inwestorskiego oraz projektanta sprawującego nadzór autorski, oraz wszelkich zmianach tych osób,
• wstrzymywanie robót budowlanych, wykonywanych bez pozwolenia na budowę lub niezgodnie z pozwoleniem lub przepisami,
• nakładanie obowiązków zmierzających do legalizacji samowolnie wykonywanych budów 
  i innych robót budowlanych, sprawdzanie wykonania tych obowiązków, zatwierdzanie projektu budowlanego zamiennego i udzielanie pozwolenia na wznowienie robót,
• wydawanie nakazów rozbiórki, w sytuacjach, gdy legalizacja nie jest możliwa,
• wydawanie pozwoleń na użytkowanie i przyjmowanie zawiadomień o zakończeniu budowy
• nakładanie kar za niezgodne z pozwoleniem wykonanie robót budowlanych,
• nakładanie kar za użytkowanie obiektu bez pozwolenia na użytkowanie albo zawiadomienia
  o zakończeniu budowy,
• nadzorowanie wykonywania okresowych i nadzwyczajnych kontroli stanu technicznego obiektu budowlanego,
• wydawanie nakazów usunięcia stwierdzonych w obiekcie budowlanym nieprawidłowości,
• wydawanie nakazów rozbiórki obiektu nieużytkowanego lub niewykończonego i nienadającego się do odbudowy, remontu lub wykończenia,
• wydawanie nakazów opróżnienia budynku grożącego bezpośrednio zawaleniem,
• sprawdzanie wykonania obowiązku niezwłocznego usunięcia istniejącego w obiekcie budowlanym zagrożenia,
• przyjmowanie zawiadomień o katastrofach budowlanych, wyjaśnianie ich przyczyn 
  i prowadzenie postępowań w tych sprawach,
• prowadzenie postępowań wyjaśniających i składanie wniosków o ukaranie z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie.

Uprawnienia i obowiązki Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego określone są ściśle w art. 83 ust 1. ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2013r., poz. 1409 z późniejszymi zmianami). Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nie może zajmować się sprawami nie ujętymi w tym przepisie, jak na przykład: niewłaściwe wykonywanie umów w budownictwie, naruszenia własności, sprawy między wynajmującymi i najemcami lokali, oraz wszelkimi sprawami należącymi do kompetencji innych organów.

Sprawy dotyczące obiektów budowlanych:

• hydrotechnicznych,
• kolejowych,
• lotniskowych, niektórych obiektów policyjnych i wojskowych, oraz
• dróg: wojewódzkich, krajowych, ekspresowych i autostrad,

podlegają Wielkopolskiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego w Poznaniu